Adwent to we wspólnotach chrześcijańskich czas radosnego oczekiwania na narodziny Jezusa. Okres ten rozpoczyna się zazwyczaj na początku grudnia, a kończy w Wigilię Bożego Narodzenia. Sprawdź, na czym polega adwent, jakie są jego symbole i tradycje.
Co to jest adwent?
Adwent to okres w roku liturgicznym, który rozpoczyna się od pierwszych Nieszporów w 1 niedzielę Adwentu, przypadającą między 18 listopada a 3 grudnia. W tym roku jest to właśnie 3 grudnia, a kończy w Wigilię Bożego Narodzenia, czyli 24 grudnia (niedziela). Łącznie trwa więc 22 dni Obejmuje cztery kolejne niedziele adwentowe, których liczba nawiązuje do starotestamentowego opisu czterdziestoletniej wędrówki Izraelitów po wyjściu z niewoli egipskiej. Samo słowo „Adwent” jest tłumaczeniem greckich słów: epifaneia i parusia. Termin ten w Rzymie oznaczał oficjalny przyjazd dygnitarza państwowego i objęcie urzędu. Natomiast w języku religijnym oznaczał coroczne przybywanie bóstwa do świątyni. W chrześcijaństwie termin „adventus” stał się synonimem przyjścia Chrystusa w sensie jego Wcielenia (epifaneia), jak też powtórnego przyjścia w chwale (parusia).
Adwent to okres refleksji, modlitwy, pokuty i radości z oczekiwania na zbawienie. W Kościele katolickim okres ten rozpoczyna nowy rok liturgiczny.
Upływający czas możemy zauważyć, dzięki wieńcom adwentowym, który składa się z czterech świec. W każdą kolejną niedzielę adwentu zapalana jest kolejna świeca.
Z punktu widzenia Kościoła Katolickiego adwent można podzielić na dwa okresy:
- Od początku adwentu do 16 grudnia – w tym czasie w liturgii akcentowane jest powtórne przyjście Jezusa i przygotowanie do tego spotkania;
- Od 17 do 24 grudnia – czas bezpośredniego przygotowania do świąt Bożego Narodzenia.
Historia adwentu
Pierwsze ślady obchodzenia Adwentu spotykamy w IV w. w liturgii galijskiej i hiszpańskiej. W dziele przypisywanym Hilaremu z Poitiers znajdujemy wzmiankę o poszczeniu przed Bożym Narodzeniem. Jest to najstarsze świadectwo o specjalnym czasie przygotowania do uczczenia tajemnicy Wcielenia. Synod w Saragossie (389) żądał od wiernych uczęszczania do kościoła od 17 grudnia aż do uroczystości Epifanii. W Galii biskup Tours, Perpetus wprowadził obowiązek postu w trzy dni tygodnia (poniedziałki, środy i piątki) w ciągu trzech tygodni od dnia św. Marcina (11 listopada) do Narodzenia Pańskiego.
W Rzymie okres przygotowania do Bożego Narodzenia został wprowadzony dopiero w drugiej połowie VI. Pod wpływem liturgii Wschodu, nie poszczono w soboty, rozpoczynano więc Adwent 1 grudnia bądź nawet 11 listopada, aby uzyskać liczbę 40 dni postu (na wzór Wielkiego Postu). W VIII i IX w. okres przygotowania przypadał na 30 października lub nawet 24 czy 14 września. Od czasów Grzegorza Wielkiego (590-604) Adwent w Rzymie obejmował 4 tygodnie. Był to czas bezpośredniego, liturgicznego przygotowania do obchodów pamiątki przyjścia Chrystusa. Na początku IX w. Adwent nabiera także charakteru eschatologicznego – staje się czasem przygotowania na ostateczne przyjście Chrystusa na końcu czasów. Teksty liturgiczne Adwentu ukazują postacie Starego i Nowego Testamentu, przez których życie i działalność Bóg zapowiadał i przygotowywał świat na przyjście Chrystusa.
Tradycje związane z adwentem
Z czasem adwentu wiążą się różne tradycje. Jedną z nich jest tworzenie kalendarzy adwentowych. Mogą one przyjmować różną formę – zasadniczo jednak taki kalendarz składa się z 24 okienek, kopert lub pudełeczek, w których ukryte są smakołyki, zadania lub drobne upominki. Codziennie, aż do czasu świąt Bożego Narodzenia otwiera się okienko z określonym numerem.
Zgodnie z tradycją chrześcijańską w duchowych przygotowaniach do świąt Narodzenia Pańskiego pomóc mogą także roraty, a więc msza przed lub o wschodzie słońca. W niektórych parafiach na roraty przychodzi się z lampionami. Kiedy rozpoczyna się nabożeństwo, światła są wyłączone – zapalają się dopiero w momencie, gdy w świątyni zabrzmią słowa „Chwała na wysokości Bogu”.
Adwent to czas radosnego oczekiwania na spotkanie z Jezusem. Oczekiwanie na przyjście Jezusa jest źródłem radości. Jakkolwiek przygotowanie to polega na oczekiwaniu i pokucie, stąd fioletowy kolor szat liturgicznych, to jednak pokuta związana jest z radością. Adwent przypomina nam, że całe nasze życie jest czekaniem.
W polskim Kościele Adwent ubogacony jest nabożeństwem zwanym „roratami”. To wyłącznie polska tradycja. Roraty są Mszą św. wotywną ku czci Najświętszej Maryi Panny, odprawianą codziennie przed świtem. Stanowią dla chrześcijan wezwanie do czujności w oczekiwaniu na przyjście Zbawiciela i gotowości na sąd ostateczny. Z odprawianiem Mszy św. roratniej wiąże się zwyczaj zapalenia dodatkowej świecy tzw. roratki. Świeca ta ozdobiona często niebieską wstęgą przypomina nam postać Maryi, która jest dla nas przykładem gotowości na przyjście Mesjasza. W dawniejszych czasach, jak podają źródła historyczne, przed rozpoczęciem Mszy św. praktykowany był zwyczaj, iż król podchodził do ołtarza, niosąc ozdobioną świecę i stawiał ją na najwyższym lichtarzu w środku ołtarza. Podobne świece przynosili do ołtarza przedstawiciele wszystkich stanów. Podchodząc do ołtarza i składając świece, wypowiadali słowa „Gotów jestem na sąd Boży”. Uprzednio jednak oczyszczali swoje sumienia i serca. Dzisiaj symbolem naszej gotowości na przyjście Jezusa są cztery świece zapalane w kolejne tygodnie Adwentu. Świeca roratnia jest zapalana po otwarciu świątyni i światłem wita wchodzących.
W Kościele katolickim bardzo ważnym elementem przygotowań do świąt Bożego Narodzenia są także rekolekcje adwentowe. Trwają one zazwyczaj cztery dni. W ich trakcie można posłuchać nauki rekolekcjonisty, a także skorzystać z sakramentów.
Adwent to także czas, gdy organizowane są różnego rodzaju akcje charytatywne, które mają pomóc ubogim, osobom w kryzysie bezdomności, chorym czy samotnym. Zbierane są datki na wsparcie potrzebujących, zakup odpowiedniego sprzętu do leczenia czy przedmiotów codziennego użytku, na których zakup niektórzy nie mogą sobie pozwolić. Jedną z ważniejszych tradycji jest tworzenie wieńca adwentowego. Składa się on z gałązek, w których umieszcza się cztery świecie – symbolizujące cztery niedziele adwentu.