Przygotowanie do małżeństwa

Czynności formalno-prawne związane z zawarciem sakramentu małżeństwa

1. Ustalenie terminu ślubu
Zanim rozpocznie się formalne przygotowania do ślubu, można odpowiednio wcześniej umówić termin ślubu. Jeżeli wybrano inną parafię niż parafia pochodzenia, to termin rezerwować można tylko za zezwoleniem swojego proboszcza (narzeczonej lub narzeczonego). Uzgodnioną datę ślubu należy potwierdzić, a brak potwierdzenia może spowodować jej anulowanie. W przypadku zmiany terminu należy jak najszybciej powiadomić o tym kancelarię parafialną, aby nie blokować miejsca innym. Katechizacja przedmałżeńska, czyli tzw. „kurs przedmałżeński” prowadzona jest przy parafiach  (w dużych – każdego roku, w średnich – co 2 lata, w małych – co 3 lata), składa się z 25 katechez. O kurs przedmałżeński można pytać również w poradniach rodzinnych funkcjonujących w każdym dekanacie.

2. Protokół przedślubny
Trzy miesiące przed ustaloną datą ślubu, spisuje się protokół przedślubny w uprawnionej parafii tj. w miejscu stałego lub tymczasowego (powyżej 3m-cy) zamieszkania (a nie zameldowania!). Narzeczeni zgłaszają się do kancelarii parafialnej z następującymi dokumentami:

• dowód osobisty
• ostatnie świadectwa nauki religii lub uzupełniony indeks do bierzmowania
• metryka chrztu (ważna 6 miesięcy od daty wystawienia – musi być ważna w dniu ślubu)
• zaświadczenie o bierzmowaniu, jeżeli nie zaznaczono tego na świadectwie chrztu lub w indeksie
• zaświadczenia o ukończeniu katechezy (kursu) przedmałżeńskiej i katechezy przedślubnej  
• zaświadczenie z USC o stanie wolnym i braku przeszkód cywilnych do zawarcia małżeństwa (ważne 6 miesięcy od daty wystawienia – musi być aktualne w dniu ślubu).
• wdowiec – akt zgonu współmałżonka
• inne dokumenty w zależności od sytuacji prawnej narzeczonych – np. orzeczenie nieważności małżeństwa, lub wyrok sądu o rozwiązaniu małżeństwa cywilnego.

Jeśli narzeczeni mieszkają poza granicami Polski, zgłaszają się do swojej parafii za granicą lub do Polskiej Misji Katolickiej, na terenie której mieszkają i tam wraz z miejscowym duszpasterzem spisują protokół przedmałżeński. Wystawiona licencja potwierdzona jest przez tamtejszą Kurię Diecezjalną miejsca zamieszkania i poprzez Kurię Diecezjalną jest dostarczona do parafii gdzie odbędą się zaślubiny. Podobna procedura (kurialna) obowiązuje także narzeczonych, jeśli jedno z nich jest obywatelem innego państwa, lub jest innego wyznania/religii. Metrykę chrztu należy wybrać z parafii, gdzie się przyjmowało sakrament chrztu, z zaznaczeniem, że jest do ślubu kościelnego. Metryka chrztu musi być ważna w dniu ślubu. Osoby, które nie były do tej pory bierzmowane powinny przygotować się i przystąpić do tego sakramentu. W tym celu należy (odpowiednio wcześniej) zgłosić się do własnej parafii w celu przygotowania do przyjęcia bierzmowania. 

3. Katechizacja przedślubna, poradnia (dla konkretnej pary narzeczonych)
Spotkania w poradni rodzinnej powinny rozpocząć się, co najmniej na 3 miesiące przed planowaną datą ślubu. Składają się z 3 konferencji głoszonych w odstępach miesięcznych i 3 spotkań indywidualnych. O katechezy przedślubne i spotkania należy pytać w dekanalnej poradni rodzinnej. Są one realizowane też jako weekendowe dni skupienia (sobota i niedziela). W naszej diecezji odbywają się m.in. w Domu Diecezjalnym TABOR w Rzeszowie, ul. Połonińska 25 (dawne Seminarium Duchowne). Terminy i zgłoszenia na stronie www.rodzina.diecezja.rzeszow.pl oraz www.tabor.rzeszow.pl

4. Zapowiedzi przedślubne
Po spisaniu protokołu przedślubnego, przez dwie kolejne niedziele, głoszone są zapowiedzi. Jeżeli narzeczeni są z różnych parafii, zapowiedzi muszą być wygłoszone w obu. Fakt wygłoszenia zapowiedzi musi być potwierdzony na zaświadczeniu, które następnie należy dostarczyć do kancelarii parafii, w której załatwiane są formalności przedślubne (zaniedbanie dostarczenia potwierdzenia wygłoszenia zapowiedzi spowoduje wstrzymanie przygotowań do ślubu, a w konsekwencji narażenie się na wiele nieprzewidzianych przykrości). 

5. Spowiedź przedślubna
Pierwszą spowiedź przedślubną należy odbyć po spisaniu protokołu, powinna mieć potwierdzenie spowiednika na specjalnym formularzu (nie mogą jej odbyć narzeczeni już żyjący w konkubinacie). Dzień przed ślubem należy odbyć drugą spowiedź – również z potwierdzeniem. Przystępując do spowiedzi należy na wstępie poinformować spowiednika, że jest to 1. lub 2. spowiedź przedślubna. 

6. Najpóźniej 1-2 tygodnie przed ślubem
Trzeba zgłosić się do kancelarii parafialnej w celu dopełnienia formalności i omówienia przebiegu liturgii. To jest ostatni moment aby uzupełnić brakujące dokumenty, a zwłaszcza:

• zaświadczenie o odbyciu katechizacji przedmałżeńskiej,
• zaświadczenie o odbyciu katechez przedślubnych i spotkań w poradni rodzinnej,
• zaświadczenie o wygłoszeniu zapowiedzi, jeżeli głoszone były w innej parafii.

7. Dzień zaślubin
W dniu ślubu należy przyjechać do kościoła przynajmniej 15 minut przed uroczystością. Świadkowie (pełnoletni) zgłaszają się do zakrystii z obrączkami, które przekazują kapłanowi. Przynoszą również zaświadczenia o spowiedzi narzeczonych. Po zawarciu sakramentu małżeństwa, wobec dwóch świadków i duchownego, nowożeńcy potwierdzają wolę wywarcia skutków cywilnych małżeństwa kanonicznego. Składają w tym celu podpisy w odpowiednich miejscach zaświadczenia o zawarciu małżeństwa, na wszystkich trzech egzemplarzach. To samo czynią świadkowie i kapłan asystujący przy zawieraniu sakramentu.

Przebieg liturgii (osoby do czytania, śpiewów, modlitwy wiernych itp.), dobór czytań mszalnych i śpiewów, dekoracje, wykonywanie zdjęć, nagrywanie i filmowanie powinny być wcześniej ustalone w kancelarii parafialnej.

Życzenia powinno się przyjmować nie w kościele  a przed kościołem (unikając rozsypywania czegokolwiek, co zaśmiecałoby obejście kościoła) lub w innym miejscu (np. w lokalu weselnym). Jeżeli życzenia są przyjmowane przed kościołem należy dopilnować, aby nie zakłócać uroczystości następnej pary przyjmującej sakrament małżeństwa. 

8. Po ślubie
Aby uzyskać odpisy skróconych aktów małżeństwa należy się zgłosić do dowolnego Urzędu Stanu Cywilnego po 10 dniach od daty zawarcia związku małżeńskiego. Może się zgłosić jedno z małżonków, ale z dwoma dowodami osobistymi.Od 1 marca 2015 r. obowiązują następujące przepisy cywilne dotyczące małżeństw konkordatowych:

• Zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa wydawane przez kierownika USC narzeczeni będą mogli uzyskać w dowolnym urzędzie w Polsce, niezależnie od zameldowania (art. 15 ust. 2 kro), nie będą musieli również w celu uzyskania tego zaświadczenia przedkładać odpisu aktu urodzenia (art. 76 ust.1).
• Powyższe zaświadczenie z dniem 1 marca 2015 r. będzie ważne sześć miesięcy, a nie tak jak dotychczas trzy miesiące (art. 41 ust. 2 kro).
• Kierownicy USC powinni wydawać 3 egzemplarze zaświadczeń stwierdzających brak przeszkód cywilnych do zawarcia małżeństwa, jak i czyste druki zaświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński w obecności duchownego.
• Na duchownym ciąży obowiązek doręczenia zaświadczenia stwierdzającego, że oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński zostały złożone w obecności duchownego wraz z zaświadczeniem stwierdzającym brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa do USC właściwego ze względu na miejsce zawarcia małżeństwa w terminie 5 dni, odliczając dni uznane ustawowo za wolne od pracy (art. 8 ust. 3 kro).
• Zaświadczenie podpisują czytelnie: oboje nupturienci, dwóch pełnoletnich świadków, duchowny, przed którym zostało zawarte małżeństwo oraz duchowny uprawniony do sporządzania zaświadczeń (zazwyczaj proboszcz).